15. edit: bunu əvvəlcədən yazmalı idim, indi əlavə eliyirəm. bunlar dəfələrlə başa salmağıma baxmayaraq hələ də dirəşən adamlara aiddi. hansı ki bəziləri artıq sözlükdə yoxdu, bəziləri isə hələ də burdadı və eyni şeyi təkrar eliyirlər.

özlәrini baxça mәllimi kimi hiss eliyәn moderatorlardır. sәhv düzәldәndә dә mızmızlanan, düzәltmiyәndә dә mızmızlanan, entrysi silinәndә mamasına şikayət eliyәn uşaqların әlindә qalıblar çünki. siniflәndirim bu uşaqları sizinçün;

ilki, mәllim üstünә qışqıranda, "mәllim gülәhmәd dә danışır da, niyә ancaq mәnә qışqırırsız?" deyәn 5cı sinif vә daha aşağı sinif uşaqlarıdı. indicә gördüm, sağolsun qatıq, mәni bu mövzuda uzun uzadı yazmaqdan qurtardı. (#168206)

ikincilәr daha әcaiblәrdi. gәlir türkcә entry yazır. özü dә entry şeir deyil ki, deyәsәn originalını yazıb. ya da hansısa türk filmindәn mәşhur bir cümlәlik sitat deyil. adam mәnim indiki kimi yazdığım, fikirlərimi ifadə elәdiyim entryni türkcә yazır. bu qrup üstünlük tәşkil eliyәnlәrdi. silirsәn, utanmaz-utanmaz gileylәnirlәr ki, "mәnim entrymә әl dәymiyin. söz azadlığı deyirsiz, ancaq yazdığım hәr şeyә burun soxursuz". hәlә bir tәhdidfason entrylәr dә yazanlar olur. guya çox sikimizdәdi ki, bunlar inciyib gedәcәklәr.
ala, çox sadәdi e, azәrbaycanca yazmalısan. çünki o dәdiqә başı müqayisə elәdiyin ekşidә azәrbaycanca bir kәlimә yaza bilmәzsәn. yazsan silәrlәr, onda da quzu kimi oturub bir qırağa sәsini çıxara bilmәzsәn. ancaq burda gәlib tumanını başına keçirdirsәn ki, әl dәymiyin. әl dәymәmәk üçün bircә dәnә dә mәntiqli sәbәb yoxdu. sözlük azәrbaycan sözlüyüdü, demәli burda azәrbaycanca yazmalısan. dәxli yoxdu türk dilini 99% adamın başa düşmәyinin. türk dilindә yazmaq isdәsәn gedib türk sözlüklәrindә yazarsan. yox mәn ingiliscә yazacam deyirsәnsә mәsәlçün, sikdir get redditdә yaz. sözaltıdasansa, azәrbaycanca yazacaqsan.
eyni şey unudulmaz film replikalarına da aiddi. baxın, siz filmә türkcә baxırsız. ona görә yox ki, türkcә baxmaq, türkcә yadda saxlamaq isdiyirsiz. ona görә türkcә baxırsız ki, türk dilindә hәr sözün tәrcümәsini başa düşürsüz, azәrbaycanca qarşılığını bilirsiz. demәli gәlib o filmdәn yadınızda qalan replikanı dә azәrbaycanca yazmalısız da. özüm 5-6 il әvvәlә qәdәr bütün filmlәrә rusca baxmışam, son 4-5 ili türkcә, axırıncı ili dә başlamışam ingiliscә baxmağa. indi mәn uşaq vaxtı matrixә rusca baxmışam. gәlib rusca replika yazsam, sәn rusca bilmiyәn mal yenә şüvәn eliyәcәksәn axı. deyәcәksәn başa düşmürәm. düzü әmin deyilәm. mәn rusca yazannan sonra, ispanca bilir deyә ispanca yazan mallar da olacaq. mәn dә fransızcaya meyllәnirәm bu aralar, başdıyacam fransızca yazmağa. bardak olmuyacaq? indi sәnә türkcә yazmağın çox normal gәlә bilәr. ancaq birinә dә ivritcә yazmaq çox normal gәlir axı, ona necә baxacaqsan? bilmirәm başa sala bilirәm, ya yox. deyirlər uşaqlar әn yaxşı nümunələrlә başa düşür, ona görә numünәlәrlә başa salıram mәn dә. o gün oturub film replikalarını oxuyuram başdan. 170lәrdә qaldım. cәmi 4-5 türkcә vә ingiliscə entry vardı. onların da bәzilәrini tamam tәrcümә elәdim, bәzilәrininsә altında tәrcümәsini әlavә elәdim. guess what? biri dә qayıdıb yazmadı ki, mәnim entryimnәn nә işin var? deyәsәn axı mәslәhәtxanada götverәn adlandırılan bu köhnәlәr doğurdan da adam balası kimi yazıblar.
başqa dildә qәlib sözlәr, çox-çox mәşhur vә tәrcümәsinә ehtiyac olmayan film replikaları, deyimlәr var ki, işlәdә bilәrsәn. ancaq day dünәn baxdığın futbol haqqında niyә türkcә entry yazasan? deyir, "ne qol attı ama adam?". hansı gijdillaqlığa sığır bu?

gәlәk üçüncü tiplәrә. bunlar azlıqdı ancaq әn mırtdılar. kaprizkalar. deyir mәnim entrymi düzәltmә, denәn özüm düzәldim. ilk dәfә belәsi ilә keçәn il qarşılaşmışdım. ilk dәfә idi deyә, dedim bu da bu cür varlıqdı, belә qәbul eliyim. ancaq sonra artmağa başladılar. yenә dә sayları 5i keçmәz. deyir sәn mәnim entrymi düzәldәndә elә bilirәm şәxsi әşyama toxunursan, ya gizlin evimә girirsәn. ala, sәnin evin bәlkә sәnin profilin vә entrylәrinlә sәrhәdlәnir. ancaq mәnim evim bütün sözlükdü. bәs sәn dә gәlib әlifbanı tәzә öyrәnmiş uşaq kimi 4 cümlәlik entrydә 5 hәrf sәhvi eliyәndә mәn dә elә bilirәm ki, kimsә gәlib evimә girib, palazın ortasına sıçıb. sәhv düzәldirsәn, zaman sәrf eliyirsәn, әsәb sәrf eliyirsәn bu da şadlığına şıllaq atır. biri hәlә bir dә entrysini düzәltsәm sözlükdәn gedәcәyini demişdi. gedib deyәsәn artıq, çox şükür, çox sevincliyәm.

dördüncü tiplәr durğu işarәlәrindәn xәbәri olmuyanlardı. ala, tutaq ki kitab, qәzet, ya internetdә mәqalә zad oxumursuz. mәktәbdә azәrbaycan dili, әdәbiyyat dәrsi ki keçmisiz. azәrbaycan dilini qoyaq bir qırağa, әdәbiyyat dәrsindә oxuduğunuz әsәrlәrdә, şairlərin, yazarların hәyatlarında, nә bilim tarix dәrsindә, coğrafiyada o qәdәr cümlә oxumusuz. hansının sonunda nöqtә yox idi? ya da vergüllər? bәlkә sizә çatmır ancaq bir vergül cümlәnin bütün anlamını dәyişә bilir. baxın, cümlədә fikir bitәndә nöqtә qoyulur. yadınıza salın birinci sinifdәn; "cümlә bitmiş bir fikiri ifadә edir". vergüllər daha çәtin gәlә bilәr, qınamıram. ancaq yenә deyirәm, o qәdәr fәnn keçmisiz. indiyә kimi milyon olmasa da hardasa 100 min cümlә oxumuş olduğunuza ümid edirәm. vergülün harda işlәnmәyini bilmәk üçün qrammatika bilmәk lazım deyil. o qәdәr görәnnәn sonra artıq yadınızda qalmalı idi. avtomatik altşüurunuza yazılmalı idi. -da, -dә mәsәlәsinә heç toxunmuyacam, gülməyim gәlir artıq ona. nә bilim, heyrətә gәlirәm.

bir ara bir entry yazıb notlarımda saxlamışdım. içindә hәr cür baxlardan istifadә olunmuş, detallı göstәrilmiş. hansını harda yazmalısan, harda nәyi istifadә elәmәlisәn. gizli linki necә atmalısan vә ya youtube linkini. başa salmaq üçün birdәfәlik onu atırdım mesajla, baxıb başa düşürdülәr. dәhşәtsiz e. arada fikirləşirәm ki, kaş ki qeydiyyatda iq testi olardı. bir youtube linkini atmaq nә böyük problemdi axı? götür linki bütöv copy-paste elә. yox mәn bbcode ilә atacam deyirsәnsә, orda o cür başa salınıb. yazıb ki, watch?v= hissәdәn sonrakı kod hissәsini yazın. ancaq hamı watch?v= ilә yazır. axtarın da ala, çox çәtindi? axtarın sözlükdә qaydalara baxın, öyrәnin. ağlınıza gәlmir ki, bir dәnә axtarışa youtube id yazıb baxasız? #10670 yazılıb da burda, nәdi axı anlaşılmıyan?

özü dә fikir verin, harda osduraxçı yazar var, onlardı şikayətlәnәnlәr. #168188 başsızın sözünә qüvvәt, burun soxulursa, demәli burun soxulası adamsız da. qatığı götürün mәsәlçün. adamın yazdıqlarına artıq uzun entry demәyә dilim gәlmir. enormous desәm bәlkә uyğun gәlәr. di gәl ki o boyda zırıltı entrydә hәrf sәhvi belә olmur. bircә dәfә yadımdadı ki, koroğlu dastanı tipli bir entrysindә 2 hәrf sәhvi tapıb, nice try yazmışdım -* ala yazırsız, oxuyun da yazdığınızı göndәrә basmamış. necә vicdanınız sızıldamır e? 3-4 cümlә yazırsan, sәhv-sühv. 5 saniyә vaxtını alacaq da oxuyub sәhvini düzәltmәk. sәhvimi mesajla yazıb bildirin deyә bilirsiz, ancaq özünüz öz mәsuliyyәtinizdә olan şeyә fikir vermәdikdәn sonra, mәnnәn o hörməti niyә gözdüyürsüz axı? hörmət deyirәm, çünki doğurdan hörmətim olan adam olsa, onu özümə sığışdıraram. hәr dәfә mesaj yazaram ki, mәllim burda bunu sәhv elәmisәn, düzәlt bir zәhmәt. bir şey әksilmәz mәnnәn.

bunu da deyim, bitirim. bu sözlükdә qız yazarlar ürәydi. başa salırsan, başa düşürlәr. bәzәn heç başa salmaq da lazım olmur, entryni düzәldәndә sәbәbi dә yazırsan, baxırsan o sәhvi bir dә elәmir. nәsә qızlarda o intizam hissi olur hәmişә. bir şeyi elәmәmişdәn araşdırırlar. "sәhv elәmәkdәn qorxmayın" sözünü beyinlәri ilә anlayırlar. bircә qaqaşların çestlәrinә dәyir sәhvi düzәldilәndә.
bir dost var, indi әskәrlikdәdi, bir aya qayıdır. tanıdığım әn insan adamdı. bilmәdim necә ifadә eliyim, ancaq başa düşdüz dә. martda burda idi. bir söz dedi. deyir әvvәl biz tәzә idik, dembillәr basıb döyürdülər. indi biz dembillik, әvvәl söydüyümüz bizi döyәnlәrә minnәtdarıq. indi başa düşürük ki, çastda onlara görә qayda qanun var imiş. düzdü arada biz dә yersiz yerә yumruq yiyirdik, ancaq çoxluğun xeyrinә idi. indi mәnim әlim gәlmir 17-18 yaşında uşaqları vurmağa, ancaq mәcbur oluram. çünki bunlara qapaz lazımdı, başqa cür mümkün deyil. millət olaraq başımızda hәmişә qılınc olmalıdı ki, özümüzü adam kimi aparaq. indi sözlükdә "bәs burda azadlıq vardı?" deyә şüvən eliyәnlәri yadınıza salın hansı yazarlar idi vә yazdıqları nә idi, daha yaxşı başa düşәcәksiz.

hәr ay bu uzunluqda bir entry yazmalıyam da mәn -* nәysә, әn azından bu tip insanlarla qarşılaşanda artıq uzun uzadı mesaj yazmaq yerinә bu entryni ataram.